Kneset i Marc Chagall w Izraelu – zwiedzanie parlamentu izraelskiego

Marc Chagall pierwszy raz przyjechał do Palestyny w 1931 roku. Zaprosił go Meir  Dizengoff, ówczesny burmistrz Tel Avivu na święto Purim. Bliski Wschód oczarował go na tyle, że namalował kilka obrazów z wnętrzami synagogi w Safed i pejzaży z Jerozolimy. Po drugiej wojnie światowej przyjeżdża już do państwa Izrael (którego powstanie proklamowano 14 maja 1948 roku w domu jego znajomego Dizengoffa w Tel Avivie – dziś jest tam muzeum ). Celem Chagalla jest  Jerozolima, Hajfa  i otwarcie jego wystawy w Tel Avivie. Potem na początku lat 60-tych XX wieku projektuje dwanaście witraży dla synagogi w Medical Center Hadassah w Jerozolimie. W 1969 roku Chagall przyjeżdża do Izraela po raz kolejny, na inaugurację nowego budynku parlamentu, w którym znalazła się jego mozaika i gobeliny. 

Kneset w Jerozolimie – historia budynku

Dopiero prawie 10 lat od powstania państwa Izrael wmurowano kamień węgielny pod budowę nowej stałej siedziby dla izraelskiego parlamentu, czyli Knesetu. W 1957 roku lord James de Rothschild dał fundusze na budowę premierowi Izraela Dawidowi Ben Gurionowi.  Kamień węgielny położono 14 października 1958, jednak spory o to gdzie ma stanąć parlament, według jakiego projektu oraz burzliwa historia początków państwa rozciągnęły budowę na 8 lat. Dopiero 20 sierpnia 1966 roku  Kneset wprowadził się do nowego budynku. W annałach zapisano iż planiści zamierzali zbudować coś podobnego do greckiego Akropolu. Jednak dziesiątki dokonanych  w trakcie budowy zmian spowodowały, że Kneset wygląda raczej jak Ambasada Stanów Zjednoczonych w Atenach. Co miałoby sens, ponieważ ambasadę zaprojektował Walter Gropius w stylu bauhaus. Stylu który bardzo rozpowszechnił się w Izraelu, szczególnie w Tel Avivie. Przed Knesetem stoi olbrzymia Menora, zaprojektowana przez rzeźbiarza Benno Elkana. Podarowali ją Izraelczykom członkowie brytyjskiego parlamentu 15 kwietnia 1956 r. 

Architektura budynku Knesetu

Kneset jest betonowym budynkiem na planie kwadratu. Każdy bok na po 10 kolumn. Wejście główne początkowo miało znajdować się od strony południowej (piękne szerokie schody mogłyby łączyć Kneset z ulicą Rupina w Jerozolimie). Jednak wojskowi uznali, że od tej strony wchodzący byliby narażeni na strzały od strony jordańskiej (do  1967 roku wschodnia Jerozolima była w rękach Jordanii ). I wejście główne umieszczono od północy. Całość “odlano” z popularnego w latach 60-tych betonu, jednak zgodnie z czymś na kształt planu zagospodarowania przestrzennego Jerozolimy musiano użyć również czerwonawego kamienia sprowadzanego z Galilei. Wnętrza zaprojektowała dekoratorka wnętrz Dora Gad. Użyła sporo drewna do wyłożenia ścian, miękkich kolorów i niewielką ilość polerowanego kamienia. Ponadto zamówiła sporo dzieł od izraelskich artystów, takich jak: Dan Ben Shmuel, Shraga Weil, David Palombo, Hava Kaufmann, Mosze Castel, Dani Karavan, Reuven Rubin i Buky Schwartz. 

Dzieła Marca Chagalla w izraelskim parlamencie w Jerozolimie

Pierwszy marszałek jerozolimskiego Knesetu Joseph Shprinzak zamówił natomiast mozaiki i gobeliny u Marca Chagalla. W innej wersji zamawiającym był inny Marszałek:  Kadish Luz. Mimo tego, że przeczytałam kilka książek o Chagallu nie udało mi się dowiedzieć dlaczego akurat jego wybrano do wykonania mozaik i gobelinów do Knesetu. Wiem, że był znanym na cały świat artystą żydowskim, jednak nie był jedynym. Być może chodziło tu o jego zainteresowania tematami biblijnymi i historia Żydów. 

Kneset: Chagall State Hall – Sala Chagalla

Sala Chagalla jest salą reprezentacyjną służącą do podejmowania zagranicznych polityków. Artysta zaprojektował na podłogę dwanaście asymetrycznych mozaik, przedstawiających tradycyjne motywy pojawiające się na mozaikach znalezionych w starożytnych synagogach, jedną mozaikę ścienną i trzy gobeliny.

Gobeliny Chagalla w Knesecie

Gobeliny zostały zamówione u Chagalla na początku lat 60-tych XX wieku. Sam projekt zajął mu cztery lata, potem jeszcze tkano je drugie cztery w pracowniach Manufacture des Gobelins w Paryżu. Są one tryptykiem, w którym każda z części jest zarówno częścią całości, jak i oddzielną jednostką. Są wyrazem fatalizmu narodu żydowskiego. Przedstawiają proroctwo Izajasza, wyjście z Egiptu i wejście do Jerozolimy. Środkowy gobelin ma wymiary 9,5 x 4,8 m, boczne 5,5 x 4,8 m. Początkowo zamiast gobelinów planowano witraże, ale Chagall przekonał ich do tkanin.

Prawa tkanina przedstawia sen Jakuba, objawienie na górze Synaj, ofiarę Izaaka. i proroctwo Izajasza: “Wtedy wilk zamieszka wraz z barankiem, pantera z koźlęciem razem leżeć będą, cielę i lew paść się będą społem i mały chłopiec będzie je pogania “(Izajasza 11: 6).

Środkowy gobelin wyraża związek między ludem Izraela i jego Bogiem a Erec Israel. Mojżesz pokazany jest tutaj dwa razy: podczas dawania Prawa i podczas wędrówki do Ziemi Obiecanej. Gobelin opisuje różne wydarzenia z historii ludu Izraela w diasporze, od wyjścia z Egiptu do opisu płonącej wioski (Holokaust), a także kapłana Aarona, stojącego przed menorą (symbolizuje judaizm i Izrael).  Jest tu też król Dawid grający na harfie, a za nim panna młoda – dziewica z Izraela.

Gobelin po lewej stronie przedstawia Jerozolimę jako świat żydowskiej historii. Trzy motywy tego gobelinu to: motyw biblijny Dawida, Ruth i Bo’az oraz opowieść o szpiegach. Pojawia się też motyw powrotu do Syjonu w nowej erze: pionierzy i budowanie kraju oraz motyw religijny: żydowskie święta.

Mozaiki podłogowe projektu Chagalla

Podłogowe mozaiki zostały inkrustowane przez kilku włoskich artystów. Wykonano je z lokalnych kamieni, głównie jasnych z wyjątkiem czarnego bazaltu. Przedstawiają ptaki jako symbol radości i życia. Jest tu też ręka wyciągnięta na powitanie, cielę symbolizujące młodość i niewinność. Oczywiście menora, róg i ryba (żydowskie święta), gwiazda Dawida i gołębnik.  Są także owoce- symbol płodności i obfitości; kwiaty i głowa koguta (często występujące w pracach Chagalla jako symbol miłości).

Mozaika ścienna w Knesecie – symbolika

Cała północna ściana hali pokryta jest dużą mozaiką wykonaną także przez włoskich artystów według projektu Chagalla. W centrum mozaiki znajduje się anioł odkupienia, który wyciąga ramiona do narodu żydowskiego w diasporze, jakby wzywając go do powrotu do swojej ojczyzny. Erec Israel jest symbolizowany przez menorę (menora znajduje się w herbie Izraela), anioła i imigrantów przybywających do Izraela. Po lewej stronie widzimy modlących się przy Ścianie Zachodniej. W tle widać mury Starego Miasta.

Kneset – Sala plenarna

Sala plenarna ma wysokość 3 pięter, na dole znajduje się stół rządowy i podium. Za podium znajduje się kamienna rzeźba Dany’ego Karavana “Jerozolima między ziemią a niebem”. Dodatkowo sala ma dwie galerie: jedną dla VIP-ów, drugą dla zwykłej publiczności. Kopuła sali została dodatkowo zabezpieczona w 2008 roku, by lepiej chronić obradujących i Kneset przed potencjalnym atakiem.

Jak zwiedzić izraelski parlament – Kneset w Jerozolimie? Informacje praktyczne

Wycieczki po Knesecie są BEZPŁATNE

Odbywają się: w NIEDZIELE i CZWARTKI: w różnych godzinach w różnych językach:

hebrajski: 10,11,13 , niemiecki: 8.30 , angielski: 8:30; 12:00; 14:00 , hiszpański: 10, rosyjski: 11, francuski: 13 , arabski: 13 , amharski: trzeba wcześniej się umówić

Osoby indywidualne i małe grupy mogą dołączyć do wycieczek bez rezerwacji. Trzeba mieć przy sobie PASZPORT. Wycieczka trwa około 1 godziny. Grupy maksymalnie liczą 50 osób. W budce strażnika trzeba się zgłosić chwilę wcześniej z paszportem. 

Jak dojechać do Knesetu w Jerozolimie?

autobusy:  7, 14 lub 35

samochodem: parking dla samochód znajduje się pod adresem: 10 Yitzhak Rabin Blvd, Jerozolima i stamtąd specjalny autobus dla turystów zabierze Was do Knesetu. Żeby parking był bezpłatny należy zabrać bilet parkingowy ze sobą do Knesetu i w jakiś automatach go jakby oznaczyć (te informację podają na stronie Knesetu, musicie kogoś zapytać jak taki automat działa). Jeśli tego nie zrobicie będziecie musieli zapłacić za parking.

kontakt z centrum obsługi turystycznej: Tours@knesset.gov.il. Można u nich uzyskać dodatkowe informacje czy tez zarezerwować wycieczkę dla większej grupy.

TRZEBA SIĘ ODPOWIEDNIO UBRAĆ – NIE PLAŻOWO! (zabronione krótkie spodenki i koszulki z politycznymi sloganami), jednak widziałam Amerykanów na naszej wycieczce w szortach 😉 ale na wszelki wypadek ostrzegam!

Strona Knesetu znajduje się tutaj: zazwyczaj pojawiają się informacje jeśli wycieczki zostają odwołane np. z powodu specjalnego posiedzenia posłów

Marc Chagall – Hadassah Medical Center, Ein Kerem, Jerozolima

Jak napisałam na początku, Chagall w latach 60-tych XX wieku zaprojektował dwanaście witraży przedstawiające dwanaście pokoleń Izraela dla synagogi Medical Center Hadassah w Jerozolimie. Żeby zrozumieć symbolikę chagallowskich witraży trzeba mieć na uwadze jak wielki wpływ na jego twóczość miała historia narodu żydowskiego i pochodzenie artysty z małego sztetla w Witebsku. Chagall mówił: “przez cały czas, gdy pracowałem, czułem, że mój ojciec i matka patrzą mi przez ramię, a za nimi byli Żydzi, miliony innych zaginionych Żydów wczoraj i tysiąc lat temu.” Główną inspiracją Chagall przy projektowaniu witraży była Biblia. 12 okien to 12 plemion Izraela. Są to potomkowie 12 synów patriarchy Jakuba (później nazwanego Izraelem). Zgodnie z Biblią, każde z plemion miało własną flagę i godło.  Kolory zaczerpnął z opisu napierśnika Najwyższego Kapłana w Księdze Wyjścia (28:15). Wymieniono tam kolory: złoty, niebieski, fioletowy i szkarłatny i takich użył i artysta. W napierśniku było też 12 różnych klejnotów. Każdy klejnot był poświęcony plemieniu. Tło flagi opierało się na kolorze odpowiedniego klejnotu na napierśniku. I tak każde okno można rozpatrywać odnośnie zapisów w Biblii.

Póki co nie udało nam się dotrzeć do tej synagogi. Kiedy maszerowaliśmy Izraelskim Szlakiem Narodowym, który przebiega niedaleko w dolinie, miejsce to było zamknięte dla zwiedzających. Jednak mamy w planach zobaczyć piękne chagallowskie witraże. Może i ktoś z Was skorzysta z tej okazji. Nie jest tutaj tak łatwo dojechać. Najlepszy będzie samochód lub taksówka. 

Zwiedzanie synagogi w Hadassah Medical Center w Jerozolimie:

godziny otwarcia: niedziela – czwartek 8.30-15.30, piątek – sobota zamknięte, ALE należy sprawdzić informacje na ich stronie, gdzie podają czy przypadkiem nie jest zamknięte z jakichś innych powodów

ceny biletów: dorośli/dzieci powyżej 6 r. ż płacą 15 NIS, dzieci poniżej 6 roku życia za darmo, płatność tylko gotówką

grupy powyżej 20 osób po 12 NIS, grupy powyżej 51 osób – 10 NIS

Chagall w Jerozolimie – mapa atrakcji:

Literatura:

Marc Chagall, Moje życie, Kraków 2003

Chagall. Love and the Stage 1914-1922, Royal Acdemy of Arts, London 2 July – 4 October 1998

Ingo F. Walther, Reiner Metzger, Chagall. Malarstwo jako poezja, Warszawa 2005

Marc Chagall, Dzieła z lat 1925 – 1983, Muzeum Narodowe w Krakowie 5 września – 2 listopada 1997

Może wyczerpałam temat, może nie. Pytania , interpelacje , postulaty , sprostowania – piszcie śmiało w komentarzach ?