Wędrując Szlakiem Zabytków Techniki Województwa Śląskiego nie sposób nie powąchać farby drukarskiej, podtruć się ołowiem, czy też podotykać czcionek. A to dlatego, że na trasie znajdują się dwa sympatyczne miejsca, tematycznie ze sobą powiązane. I tak w pięknym Cieszynie powinniśmy zwiedzić Muzeum Drukarstwa, a następnie w Pszczynie Muzeum Prasy Śląskiej. Najpierw może pojedźmy po kofolę i czekoladę do granicznego Cieszyna i tak zaopatrzeni idźmy coś wydrukować:
Muzeum Drukarstwa w Cieszynie
Może i w Krakowie drukowali już kilka wieków wcześniej, ale dziedzina na własnego oddzielnego muzeum się tutaj nie doczekała. Jest oczywiście dział w krakowskim Muzeum Inżynierii Miejskiej, ale tylko dział. A jak to się reklamuje Muzeum cieszyńskie – “Nie znajdziesz tu nieboszczyków pod ścianą”. Taką ideą kieruje się stowarzyszenie (kryjące się pod nazwą Muzeum Drukarstwa w Cieszynie) opiekujące się placówką. Chodzi o zachowanie tradycyjnej, typograficznej drukarni na pamiątkę świetności miejscowego drukarstwa. Czyli zbierają drukarskie trupy i je ożywiają. A potem używają, w muzeum, na warsztatach, czy przygotowując krótkie serie, jak np. certyfikat mieszkańca Cieszyna na rocznicowe obchody.
No ale skąd drukarnie w Cieszynie? W 1806 roku przyjechał tu z Ołomuńca drukarz Fabian Beinhauer, który niebawem po przybyciu sprzedał swoją oficynę miejscowemu składaczowi – drukarzowi Tomaszowi Prochasce. I właśnie z jego to drukarni pochodzą najstarsze zachowane druki. Cieszyn szczyci się tym, że był drugim (Opawa pierwsza) miastem na Śląsku Austriackim gdzie zatrudniano drukarzy i właśnie to Prochaskowie przyczynili się do rozwoju drukarstwa.
Samo muzeum utworzono w 1996 roku, ale ciągle brakowało pieniędzy na utrzymanie budynku, ożywianie maszyn. A udało się zachować typograficzną drukarnię z czcionkami, matrycami, kliszami chemigraficznymi i drzeworytniczymi, a także urządzenia odlewnicze, maszyny drukujące, prasy i urządzenia introligatorskie. W trakcie muzealnego spaceru poznajemy krok po kroku tajemnice powstawania książek… Od czcionki po okładkę. Od ręcznego składania czcionek przez zecerów do czasów postępu technicznego. Najpierw maszyny z lat 80-tych XIX wieku i linotyp, czyli tworzenie i odlewanie z ciekłego stopu ołowiowego połączonych w linię czcionek. A potem monotyp, wynalazek 1887 roku, dzięki któremu mechanicznie kodowano, a potem odkodowując odlewano całe kolumny tekstu.. Na koniec możemy to wszystko sprasować, zszyć ręcznie albo maszynowo, dodać okładkę i nawet coś na niej wytłoczyć. Piękna robota!
Bo trzeba przede wszystkim dodać, że po Muzeum Drukarstwa oprowadza fantastyczny człowiek;)
Muzeum Prasy Śląskiej w Pszczynie
Kontynuując zadany sobie temat (i szlaku i czarnej sztuki) podążyliśmy drukarskim szlakiem do Pszczyny i tamtejszego Muzeum Prasy Śląskiej. I znów jest to palcówka, która funkcjonuje dzięki organizacji pozarządowej, jaką jest Towarzystwo Miłośników Ziemi Pszczyńskiej. W 1985 roku uratowano przed zburzeniem mieszczańską kamienicę z przełomu XVIII/XIX wieku:
W środku znajdziemy piękne stropy, podobno oryginalne, skrzypiące schodu i wystawy na dwóch piętrach. Na parterze znów znajdziemy zabytkowe maszyny drukarskie, możemy podotykać czcionek, pobrudzić się farbą. A w gablotach – trochę śląskiej historii, przede wszystkich w gazetach i czasopismach wypełnionych po brzegi patriotyzmem. Teksty w nich odwoływały się do świadomości śląskiej, próbowały edukować i wpływać na wyniki plebiscytów.
Nas najbardziej zafascynowała oryginalna skrzynka plebiscytowa (do niej wrzucano głosy “za Polską lub “za Niemcami” w plebiscycie na Górnym śląsku w 1921 roku).
Na pięterku znajdziemy część muzeum zwane “Izbą u Telemana“, a w niej ludowe instrumenty pochodzące z terenu Śląska oraz najważniejszy w zbiorach XVII – wieczny pozytyw (organy), złożone kawałek po kawałku z roztrzaskanej całości.
W Izbie odbywają się często koncerty, mniej lub bardziej zorganizowane, jak na ten przykład koncert młodej turystki, który zagrała dla nas ;).
INFORMACJE PRAKTYCZNE
strona Muzeum Drukarstwa w Cieszynie http://muzeumdrukarstwa.pl/?md=news
adres: ul. Głęboka 50, Cieszyn
godziny otwarcia:
wtorek-piątek 10-17
w sezonie letnim także w soboty i niedziele 14-18
cenny biletów:
indywidualnie (do 10 osób) 10 zł
możliwe różne kombinacje zwiedzania z warsztatami, wszelkie info na stronie
strona Muzeum Prasy Śląskiej w Pszczynie tutaj
adres: ul. Piastowska 26, Pszczyna
godziny otwarcia:
wtorek-sobota 10-14
niedziela 14-18
cennik:
bilet normalny 8 zł, ulgowy 5 zł
dodatkowo bilet do Izby u Telemana kosztuje 2 zł
Mapa postów o Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego :
Brak komentarzy