Kraków ma swojego Wita
Stwosza i Ołtarz Mariacki, ale mało kto wie, iż niedaleko po
drugiej stronie granicy polsko – słowackiej znajdziemy miejscowy
odpowiednik naszego średniowiecznego rzeźbiarza. Otóż w pięknym
mieście Lewocza znajdziemy cudne dzieła Mistrza Pawła. Dyskutuje
się, czy rzeźbiarz nie był aby przypadkiem w Krakowie, jako uczeń
Mistrza Stwosza, jak również czy przypadkiem nie zawędrował do
Norymbergii, rodzinnego miasta autora Ołtarza Mariackiego. Jak to w
średniowieczu: nic nie jest pewne, a figury podobne. Z całą
pewnością dzieła jednego i drugiego są na swój sposób piękne.
Ciekawe, że Stwosz nie doczekał się jeszcze w Krakowie swojego
muzeum biograficznego, a Mistrz Paweł je ma, a jakże (!), w samym rynku w
mieście Lewocza.
odwiedzenia (słow. Levoča), choćby na kawę. Ładne , kolorowe i obfite w zabytki. W rynku, w samym jego centrum znajdziemy kościół
św. Jakuba (z ołtarzem autorstwa Pawła). Aby zwiedzić wnętrze,
trzeba kupić bilet za 2 euro, po wejściu dostaniemy zalaminowaną
kartkę w języku polskim (lub innych) z zaznaczonymi na niej
najważniejszymi zabytkami wnętrza. Niestety obecnie ołtarz
poddawany jest kolejnej renowacji, więc niewiele zobaczymy (jedna
oryginalna figura w kaplicy bocznej).
Tuż obok znajduje się
budynek ratusza miejskiego, w stylu renesansowym. Obecnie znajduje
się tu Muzeum Spiskie oraz reprezentacyjna sala posiedzeń Rady
Miasta.
zabytkowe kamienice mieszczańskie, z którym te piękniejsze to
Wielki Župný dom, który do 1922 roku był siedzibą Żupy
Spiskiej oraz dom Mistrza Pawła, w którym znajduje się jego
muzeum.
obronnych z XIV – XVIII, które pierwotnie ciągnęły się na
długości ok. 2 km (w dużej części są
zrekonstruowane), z sześcioma basztami i trzema bramami: Koszycką,
Menhardską i Polską.
przełomie XV/XVI wieku, czyli w momencie gdy średniowiecze powoli
odchodziło w przeszłość, a zaczynały się bardziej oświecone
epoki, gdy sztuka gotycka powoli nabierała cech renesansowych. W
Lewoczy tworzył przez około 30 lat, do około 1537 roku, może
dłużej, bo nie wiemy kiedy umarł. Sztuka tamtych czasów miała
charakter sakralny: tworzono ołtarze, figury, wyposażenie wnętrz
kościelnych. Najznakomitszym jego dziełem jest ołtarz stworzony w
latach 1507-1517 roku dla kościoła św. Jakuba Apostoła w Lewoczy.
Jest to najwyższy gotycki ołtarz na świecie (wysoki na 18,62m) – ołtarz Mariacki w Krakowie ma inną kategorię “naj”: ma
on największą nastawę ołtarzową w Europie o wymiarach 11x13m.
Dzieła Pawła znajdują się również w Bańskiej Bystrzycy,
Spiskiej Sobocie (dzielnica Popradu) i w Bardejowie.
Zoltan Gyalokay “Paweł z Lewoczy. Rzeźbiarz ze Spisza, między Krakowem a Norymbergą” Kraków 2011
Brak komentarzy