Wadi Rum w Jordanii bywa nazywana najpiękniejszą pustynią świata. Za wartościową uznało ją nawet UNESCO wpisując na listę dziedzictwa. To największa dolina w Jordanii pełna granitów i piaskowców. Pada tu tak mało deszczu, że zalicza się ją do terenów pustynnych. Klimat miejsca tworzą wielkie czerwone wydmy, żółte dziurawe klify i przestrzenie. A także Beduini z naszym romantycznym o nich wyobrażeniem jako o wolnym ludzie pustyni…

Co warto zobaczyć w Wadi Rum w Jordanii naszym zdaniem ? 

Mamy w nogach  ponad 700 km po pustyniach Izraela i Jordanii i z tej perspektywy rezerwat Wadi Rum  …. naprawdę jest najciekawszy :). Przestrzeń ,  różnorodność form skalnych, kolory piasku –  to wszystko  zrobiło na nas duże wrażenie. I nie trzeba iść 700 k, by te cuda zobaczyć.  Najpiękniejsze są:  Um Frouth Rock Bridge (Big Arc), Siq Al Khazali (Khazali Canyon) i Barrah Canyon. Zapewne do tej listy  doszedłby Burdah Bridge, gdybyśmy go ostatecznie zobaczyli :(. 

Zdecydowanie można sobie darować wizytę w Lawrence’s Spring. Koryto z wodą nie wygląda zbyt malowniczo . Ciągną was tam, bo a nuż zapłacicie za przejażdżkę na wielbłądzie, albo zatrzymacie się w kawiarni.

Relację z naszej wędrówki po Wadi Rum znajdziesz w tym naszym poście TUTAJ

Ile kosztuje bilet wstępu do Wadi Rum?

Bilet kupujemy w  Wadi Rum Vistor Center -za 5 JOD/os. Jeden bilet jest ważny cały pobyt (niezależnie jak długo zostajecie).  Bilet często można wliczyć w cenę  przejażdżki/noclegu, ale to już zależy od waszych zdolności targowania się.

Jak się dostać: dojazd/wyjazd z Rum (dane orientacyjne):

Taxi (cena za całą taksówkę ) :  z granicy w Aqabie 35 JOD , z   Aqaby : 20/25 JOD , z Wadi Musa 35/45 JOD

Busy

 +z Aqaby :  3 JOD   ( ok  6.00  drugi ok 12.00/13.oo )  .   Jeśli nie zdążycie można jechać busem do Ma’an i wysiąść  na skrzyżowaniu gdzie  droga do Rum  odbija  w bok, do celu zostanie wam ok 35 km  (autostop łatwy mogą chcieć 5 JOD/os)

+ Busik do Aqaby przyjeżdża do Rum ok 6.30 objeżdża całą wieś i wyjeżdża ok 7.00 . Jeśli chcecie mieć miejsce siedzące lepiej wsiadać od razu przy Rest House. Jechaliśmy nim do Vistor Center i ledwo zmieściliśmy się do środka 

+ z Wadi Musa :  5/7 JOD   g. 6.00   w drugą stronę wyjeżdża z Rum ok 8.30/9.00. Jeździ także w piątki.

Samochodem:  Do Wadi Rum w Jordanii prowadzi tylko jedna droga asfaltowa odchodząca od drogi nr 15  łączącej Aqabę z  Ammannem (  tzw autostrada pustynna  ).  Asfalt kończy się we wsi Rum. Samochód można zostawić przy  Vistor Center albo na parkingu na początku wsi . Poruszanie się samochodem osobowym po Wadi Rum nie jest możliwe.  

Opcje transportu po pustyni Wadi Rum : Na piechotę, samochodem terenowym  (także własnym,  ale trzeba obowiązkowo wziąć lokalnego kierowcę z Vistor Center – zapomniałem  spisać, ale jest to koszt ok  20/25 JOD  za dzień ), na grzbiecie wielbłąda lub konia , można tez rowerem, jeśli ktoś się uprze (wypożyczalni  rowerów tu nie ma )

Noclegi w beduińskich namiotach w Wadi Rum :

Opcji noclegów w bardziej lub mniej tradycyjnych namiotach z posiłkiem jest mnóstwo. Nie korzystaliśmy, więc nie możemy niczego polecić ani odradzić . Najlepiej załatwić wszystko wcześniej przez internet , albo przynajmniej popytać o ceny i mieć ze sobą namiary na ludzi od campów, które wam się podobały. Warto  sprawdzić aktualne opinie i ceny na TripAdvistor i Booking.com,  albo co  polecają na  naszym forum fly4free   . Uważnie czytając, czy reklamowane przez camp wygody mają potwierdzenie w w faktach. Campy są o bardzo różnym standardzie. Można trafić na namioty bez wygód, albo na takie, gdzie zbudowano łazienki i jest ciepła woda (panele słoneczne) i wi-fi .  Każdy camp załatwi wam też za dodatkową opłatą przejażdżkę  po pustyni.  

Same wycieczki samochodowe i na wielbłądach  organizuje też Vistor Center. To jest ich oficjalny cennik (CENA ZA WYNAJĘCIE CAŁEGO SAMOCHODU, NIE OD OSOBY): 

Cennik ten można traktować jak punkt wyjścia do targowania się z Beduinami (samochody czekające na klientów stoją obok Visitor Center od Strony południowej) . 

Jeżeli interesuje was wycieczka bez noclegu,  spokojnie można dogadywać się już na miejscu, bez wcześniejszych rezerwacji, albo przy Vistor Center albo w Rum.

Najniższa cenna o jakiej słyszeliśmy to 35 JOD/os za nocleg z obfitą  kolacją i śniadaniem + 4 godziny przejażdżki samochodem, przed sezonem dla większej grupy osób. 

W Wadi Rum w Jordanii są też kosmiczne (pod względem wyglądu ale i ceny ) opcje noclegu: Wadi Rum Night Luxury Camp i Sun City Camp (poglądowe zdjęcie tutaj i tutaj )

Na co zwrócić uwagę negocjując cenę noclegu? :

+ czy bilet wstępu do Rezerwatu jest wliczony w cenę

+czy dojazd z/do campu ze wsi Rum jest wliczony w cenę (zazwyczaj jest, ale lepiej się upewnić)

+ jakie posiłki są wliczone cenę

+ standard campu: czy jest wi-fi , łazienka , ciepła woda

+ Jeśli to dla was ważne : gdzie dokładnie położony jest camp. UWAGA : lokalizacje podane na booking.com i podobnych serwisach zazwyczaj nie mają nic wspólnego z dokładną lokalizacją campu . Przestrzał 5-10 km to standard. Trzeba sprawdzać bezpośrednio na stronach campów,  albo pytać w mailach czy na fb.

Dodatkowo:

+ campy załatwiają też transport z/do granicy albo Wadi Musa

+ w przypadku jeśli chcecie wycieczkę po pustyni, trzeba upewnić się co do: jej długości , wliczonego jedzenia i rejonu zwiedzania (w odróżnieniu cen Visitor Center Beduini zazwyczaj wliczają w cenę wycieczki jakiś lunch)

Nocleg we własnym namiocie w Wadi Rum

Na terenie rezerwatu  można spać   tylko w ściśle określonych miejscach: Campach  beduińskich albo miejscach wyznaczonych. Tyle teorii 😉 . Znalezienie miejsc zaznaczonych na mapce z Visitor Center jako   “campsite  for hiking ”  to misja bardzo karkołomna  . Nie są one oznakowane w terenie, a mapka nie trzyma skali. W praktyce  spać można bez problemu,  gdzie wam się żywnie podoba.

We wsi Rum był camping,  otwarty kiedyś z myślą o wspinaczach  Niestety  z powodu zmniejszenia się liczby turystów ( po wybuchu wojny w Syrii ) popadł w ruinę i oficjalnie został  zamknięty. Jeśli ktoś chce się tu zatrzymać musi dogadać się z pracownikiem / kierownikiem restauracji Rest House. Za 3 JOD/os  dostajemy klucz do zrujnowanej łazienki w której z rury od prysznica płynie zimna woda i jest jedna działająca toaleta. Można tez nabrać nielimitowaną ilość wody (osoby śpiące na dziko w okolicy płacą za wodę) i naładować urządzenia elektroniczne w restauracji (można też  zostawić sprzęt na noc – restaurację zamykają ok 18/19). Teren na którym się rozbijacie  nie jest ani ogrodzony ani pilnowany w związku z tym raczej nie zostawiałbym tu namiotu na dzień . Szczególnie po tym jak  poproszono nas żeby zawsze zamykać łazienkę  po wyjściu bo okoliczne dzieci mogą wynieść z niej rzeczy 🙂 . Byliśmy pierwszymi osobami od dwóch lat które wpisały się to książki meldunkowej campingu.

Za Rest House możecie tez po prostu postawić namiot za darmo rezygnując z opisanych wyżej udogodnień 

Wspinacze żeby mieć ciszę  w nocy  ( wałęsające się wszędzie  psy i czasem wielbłądy potrafią nieźle hałasować ) rozbijają się głęboko w dolinie za Rest House.

Jedzenie i woda:

W Rum są 3 sklepy (1 niedaleko restauracji , dwa pozostałe w centrum wsi ) i restauracja Rest House czynna w ciągu dnia  cena za obiad 6 JOD  mają  też piwo 5 JOD za butelkę (nie, to nie pomyłka ). 

Woda:  można nabrać w  Vistor Center i Lawrence Spring i kupić w Rum. Na niektórych  mapach zaznaczone jest też   Qattar Spring ok 8 km na południowy  zachód od Rum. Niestety nie znaleźliśmy tam wody.

Szlaki znakowanie :

Jedyne miejsce na naszej trasie gdzie był jakiekolwiek  znaki to wejście Burdah Bridge – pojawiały się tam  sporadycznie strzałki i kopczyki 

Zasięg sieci :

Na linii północ – południe wyznaczanej prze Vistor Center – Rum zasięg sieci i internetu jest bardzo dobry (w Rum są maszty także LTE) jak tylko jednak wejdziecie w głąb rezerwatu i schowacie się za skałami zasięg zanika całkowicie. W niektórych beduińskich campach są hotspoty wi-fi.

Ile czasu potrzeba żeby zwiedzić Wadi Rum  ?

Na piechotę :

Trasa którą przeszliśmy  liczyła ponad  40 kilometrów , i zajęła nam dwa całe dni (opis patrz niżej )

Samochodem:   podobna wycieczka zajmie ok 8 h .

Treking w Wadi Rum: wycieczki, szlaki, atrakcje

+Trasa piesza po Wadi Rum w Jordanii

Przeszliśmy trasę  Vistor Center -Siedem Filarów Mądrości –  Barrah Canyon -Mushroom Rock-Burdah Bridge-Um Frouth Rock Bridge  – Little Bridge – Khazali Canyon – Rum

Z większych atrakcji pominęliśmy tylko Czerwona Wydmę , ale to dlatego, że wszelkich innych czerwonych i żółtych wydm mieliśmy pod dostatkiem na naszej trasie. Do planowania trasy wykorzystaliśmy  dostępny w czeluściach internetu ślad GPS (niebieska linia na mapie), następnie zmodyfikowaliśmy nieco trasę, tak żeby dotrzeć jeszcze do większych łuków skalnych  (zielona linia).

Przejście zajęło nam 2 całe dni . Nieśliśmy ze sobą wodę i jedzenie na cały ten okres (Standardowo zaleca się ok 5L/os/dzień , my zadowalamy się 3 litrami ). Lepiej nie zakładać, że uda wam się kupić wodę, od któregoś z przejeżdżających samochodów (szansa jest, ale przy tych przestrzeniach tak 1 na 20 samochodów mija was w takiej odległości że da się porozmawiać ) To samo dotyczy campów,  większość mijaliśmy w sporej odległości , a te obok których przechodziliśmy były puste. 

Brak dobrych map papierowych dla całego obszaru powoduje, że zdecydowanie zalecamy zabranie smartfona z dobrą mapą offline (urządzenie typu Garmin nie jest niezbędne). Ważne jest zaznaczenie na mapie dokładnych koordynatów GPS interesujących Was miejsc.   Polecam też ściągnięcie traku GPS, który podajemy poniżej.

Cała trasa  była raczej płaska i  szło się dość łatwo. Tylko fragmentami  podłoże było piaszczyste.  Jedyne wspinaczki, jakie zaplanowaliśmy (jak się okazało nie wystarczająco staranie ) na naszej trasie to były wejścia na mosty: 

Wejście na Um Frouth Rock Bridge

– wejście zajmuje 5 minut, ale lepiej obejrzeć filmik i zapamiętać, którędy wychodzi  się  na górę (albo zaczekać na terenówkę z turystami i podejrzeć szlak).  

Wejście na Burdah Bridge

– tu sprawa jest trudniejsza , wejście i zejście to ponad 2 godziny. Bez zapisanego śladu GPS nie wiedzielibyśmy nawet, gdzie rozpocząć wspinaczkę. Po 40 minutach niestety zacięliśmy się na dobre i musieliśmy zawrócić. Morał z tego taki, że jeśli planujecie jakiekolwiek, nawet proste wspinaczki w rejonie Wadi Rum bez przewodnika, to lepiej dobrze przygotujcie się przed wyjazdem. Zapisane  ślady gps mogą nie wystarczyć ,  lepiej przewertować też anglojęzyczne przewodniki. Wspinaczka ma kilka miejsc które nie są zbyt przyjemne dla osób z lękiem wysokości.

Dla tych, którym wystarczy widok z dołu, dorysowaliśmy na mapie czerwoną linię pokazującą gdzie mniej więcej  trzeba iść, żeby prawdopodobnie  zobaczyć most. My mieliśmy nadzieję, że zobaczymy go z naszej trasy i poszliśmy dalej. Kiedy się zorientowaliśmy że trzeba by było iść z drugiej strony skalistej góry, byliśmy już na tyle daleko, że nie chciało nam się wracać. 

Propozycje dodatkowe wędrówek po okolicach Wadi Rum w Jordanii:

+Na północ od Wadi Rum  z  Sharkriya do Humeima 

Jeśli komuś mało, to proponujemy jeszcze druga trasę poza Wadi Rum , po znacznie rzadziej odwiedzanych terenach między miasteczkiem Humeima na północy, a wsią Shakaria /Shakriya  na południu.  Przewodnicy Z Wadi Musa czy Aqaby,  którzy nie mają licencji na organizowanie wycieczek po Wadi Rum, często zabierają niczego nieświadomych turystów właśnie tutaj . W sieci sporo jest filmów z tego terenu podpisanych Wadi Rum. Teren nie jest aż tak bardzo urozmaicony, jak w Wadi Rum, ale znajdziemy tu też kilka ciekawych miejsc : dwa mosty skalne , tuż z obok siebie , grzybka skalnego , dekoracje z filmu (French Fortress)

Trasa Shakaria do  Humeima to  ok 26-30 km/1,5 dnia . My szliśmy trasą Szlaku Jordańskiego (Jordan Trail -pokazaną na mapach papierowych – linki poniżej) . Polecamy zdecydowanie modyfikację,  tak żeby iść przez Mashroom Rock i French Fortress.

Na tej trasie woda i sklepy dostępne są na jej początki i końcu :  Humeima znajduje się przy Desert Higway – przejeżdżają przez nią wszystkie busy jadące do/z Aqaby. Są tu dobrze zaopatrzone sklepy i restauracje.   W Sharakiji jest mały sklep schowany na tyłach szkoły. Dojazd do Sharakiji taki jak do Rum + ok 2 km dojścia  do centrum wsi z głównej drogi.  Na trasie woda dostępna jest także  przy mostach skalnych- można pić tylko po oczyszczeniu.

+wejście na najwyższy szczyt Jordanii Dżabal Umm ad Dami / Jabal Umm ad Dami 1854 m n.p.m

 Niezbyt popularna wycieczka wśród turystów. Wystarczy rzut oka na mapę, żeby zrozumieć dlaczego. . Jabal Umm ad Dami  leży  tuż przy granicy z Arabią Saudyjską, trzeba poświęcić na jego zdobycie niemal cały dzień (40 km w jedną stronę  samochodem + kilka godzin, podobno łatwej  wspinaczki i zejścia ). Koszt dojazdu to ok 80 JOD za cały samochód . W dwie osoby ze względu na cenę odpuściliśmy.

Mapy analogowe i offline :

Pustynia Wadi Rum w Jordanii: MAPY I NAWIGACJA :

Dostępne mapy do wydruku obejmujące cześć rejonu Wadi Rum : 1 , 2 , 3 

Mapkę  poglądowa  którą można otrzymać w Vistor Center znajdziecie tutaj

Mapy offline na smartfona: używaliśmy programu Locus   na androida + mapy  do niego  

Literaturę dotycząca trekingów i wspinaczki w Wadi Rum i Jordanii  znajdziecie w poście z propozycjami tras pieszych w Jordanii.

Na mapie poniżej żółtymi gwiazdkami zaznaczyliśmy to, co nam się najbardziej podobało. Czarnymi resztę atrakcji.

Eidt XI 2017: Człowiek uczy się całe życie. Właśnie odkryliśmy że w Wadi Rum jest jeszcze jedna ciekawa formacja skalna – Chicken Rock / Stone. Niestety nie udało nam się ustalić jej dokładnego położenia i dlatego nie ma jej na mapce.

MAPY i TRAK GPS dla Wadi Rum w Jordanii:

Przy opracowywaniu mapki wykorzystałem następujące materiały i  ślady gps :

Ślad GPS po Wadi Rum  z zaznaczonymi atrakcjami (z ważniejszych brak tylko grzyba skalnego ):  Wadi Rum — Jordan 2013 

Wejście na Burdach bridge: GIORDANIA ARCO 

Wejście  na najwyższy szczyt Jordanii Jabal Umm ad Dami  

Do zaznaczenia interesujących miejsc na na północ od Visitot Center :tutaj i tutaj

Pytania , interpelacje , postulaty , sprostowania – piszcie śmiało w komentarzach 🙂